USTAWA z dnia 21 czerwca 2001 r.
o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu
cywilnego
(Tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa reguluje zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady
gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.
Art. 1a. Przepisów ustawy nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji
Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
Art. 2. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) lokatorze - należy przez to rozumieć najemcę lokalu lub osobę
używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności;
2) właścicielu - należy przez to rozumieć wynajmującego lub inną
osobę, z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do używania
lokalu;
3) współlokatorze - należy przez to rozumieć lokatora, któremu
przysługuje tytuł prawny do używania lokalu wspólnie z innym lokatorem;
4) lokalu - należy przez to rozumieć lokal służący do zaspokajania
potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią służącą twórcy do
prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki; nie jest w rozumieniu
ustawy lokalem pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w
szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli,
domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych
lub wypoczynkowych;
5) lokalu socjalnym - należy przez to rozumieć lokal nadający się
do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego
powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie
może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10
m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie;
6) lokalu zamiennym - należy przez to rozumieć lokal znajdujący
się w tej samej miejscowości, w której jest położony lokal dotychczasowy,
wyposażony w co najmniej takie urządzenia techniczne, w jakie był wyposażony
lokal używany dotychczas, o powierzchni pokoi takiej jak w lokalu dotychczas
używanym; warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli na członka gospodarstwa
domowego przypada 10 m2 powierzchni łącznej pokoi, a w wypadku gospodarstwa
jednoosobowego - 20 m2 tej powierzchni;
7) powierzchni użytkowej lokalu - należy przez to rozumieć
powierzchnię wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w
szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy,
łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom
lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania; za powierzchnię
użytkową lokalu nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggii,
antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów,
piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału;
8) opłatach niezależnych od właściciela - należy przez to rozumieć
opłaty za dostawy do lokalu energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i
nieczystości ciekłych;
9) gospodarstwie domowym - należy przez to rozumieć gospodarstwo
domowe, o którym mowa w przepisach o dodatkach mieszkaniowych;
10) mieszkaniowym zasobie gminy - należy przez to rozumieć lokale
stanowiące własność gminy albo gminnych osób prawnych lub spółek handlowych
utworzonych z udziałem gminy, z wyjątkiem towarzystw budownictwa społecznego, a
także lokale pozostające w posiadaniu samoistnym tych podmiotów;
11) publicznym zasobie mieszkaniowym - należy przez to rozumieć lokale
wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy albo lokale stanowiące własność
innych jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych tych
jednostek, Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych;
12) wskaźniku przeliczeniowym kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni
użytkowej budynków mieszkalnych - należy przez to rozumieć przeciętny koszt
budowy 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych:
a) dla województwa, z wyłączeniem miast będących siedzibą
wojewody lub sejmiku województwa,
b) dla miast będących siedzibą wojewody lub sejmiku
województwa, ustalany na okres 6 miesięcy przez wojewodę na podstawie aktualnych
danych urzędu statystycznego, opracowanych według powiatów, oraz własnych
analiz i ogłaszany, w drodze obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
2. Obmiaru powierzchni użytkowej lokalu, o której mowa w ust. 1 pkt 7, dokonuje
się w świetle wyprawionych ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części o
wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do obliczeń w
100 %, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m - w
50 %, o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie. Pozostałe zasady
obliczania powierzchni należy przyjmować zgodnie z Polską Normą odpowiednią do
określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych w
budownictwie.
Art. 3. 1. W razie oddania do używania lokalu, z którego właściciel przejściowo
nie korzysta w całości lub w części w celu zaspokojenia własnych potrzeb
mieszkaniowych, przepisów ustawy nie stosuje się, z wyjątkiem art. 10 ust. 1-3,
art. 11 ust. 1 i 2 pkt 1-3, art. 13 i art. 18 ust. 1 i 2.
2. Do lokali będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych
lub podległych mu organów, do lokali będących w dyspozycji jednostek
organizacyjnych Służby Więziennej oraz do lokali pozostających i przekazanych
do dyspozycji Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Szefa Agencji
Wywiadu, przepisy ustawy stosuje się, jeżeli przepisy odrębne dotyczące tych
lokali nie stanowią inaczej.
3. Przepisy niniejszej ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw regulujących
ochronę praw lokatorów w sposób korzystniejszy dla lokatora.
Art. 4. 1. Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty
samorządowej należy do zadań własnych gminy.
2. Gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale
socjalne i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw
domowych o niskich dochodach.
3. Gmina wykonuje zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, wykorzystując
mieszkaniowy zasób gminy lub w inny sposób.
4. Gminy mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na zadania, o których
mowa w ust. 1 i 2.
Rozdział 2
Prawa i obowiązki właścicieli i lokatorów
Art. 5. 1. Umowa o odpłatne używanie lokalu może być zawarta na czas oznaczony
lub nieoznaczony.
2. Umowa o odpłatne używanie lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu
gminy lub innych jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem lokalu
socjalnego lub lokalu związanego ze stosunkiem pracy, może być zawarta
wyłącznie na czas nieoznaczony, chyba że zawarcia umowy na czas oznaczony żąda
lokator.
3. Właściciel nie może uzależnić zawarcia umowy od złożenia przez lokatora
żądania, o którym mowa w ust. 2.
Art. 6. 1. Zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę
kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu, przysługujących
wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać
dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki
czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.
2. Kaucji nie pobiera się, jeżeli umowa:
1) dotyczy najmu lokalu zamiennego lub socjalnego;
2) jest zawierana w związku z zamianą lokalu, a najemca uzyskał
zwrot kaucji bez dokonania jej waloryzacji.
3. Zwrot zwaloryzowanej kaucji następuje w kwocie równej iloczynowi kwoty
miesięcznego czynszu obowiązującego w dniu zwrotu kaucji i krotności czynszu
przyjętej przy pobieraniu kaucji, jednak w kwocie nie niższej niż kaucja
pobrana.
4. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub
nabycia jego własności przez najemcę, po potrąceniu należności wynajmującego z
tytułu najmu lokalu.
Art. 6a. 1. Wynajmujący jest obowiązany do zapewnienia sprawnego działania
istniejących instalacji i urządzeń związanych z budynkiem umożliwiających
najemcy korzystanie z wody, paliw gazowych i ciekłych, ciepła, energii
elektrycznej, dźwigów osobowych oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących
wyposażenie lokalu i budynku określone odrębnymi przepisami.
2. W razie oddania w najem lokalu opróżnionego przez dotychczasowego najemcę,
wynajmujący jest obowiązany wymienić zużyte elementy wyposażenia lokalu.
3. Do obowiązków wynajmującego należy w szczególności:
1) utrzymanie w należytym stanie, porządku i czystości pomieszczeń
i urządzeń budynku, służących do wspólnego użytku mieszkańców, oraz jego otoczenia;
2) dokonywanie napraw budynku, jego pomieszczeń i urządzeń, o
których mowa w pkt 1, oraz przywrócenie poprzedniego stanu budynku
uszkodzonego, niezależnie od przyczyn, z tym że najemcę obciąża obowiązek
pokrycia strat powstałych z jego winy;
3) dokonywanie napraw lokalu, napraw lub wymiany instalacji i
elementów wyposażenia technicznego w zakresie nieobciążającym najemcy, a
zwłaszcza:
a) napraw i wymiany wewnętrznych instalacji: wodociągowej,
gazowej i ciepłej wody - bez armatury i wyposażenia, a także napraw i wymiany
wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania wraz z
grzejnikami, instalacji elektrycznej, anteny zbiorczej - z wyjątkiem osprzętu,
b) wymiany pieców grzewczych, stolarki okiennej i drzwiowej
oraz podłóg, posadzek i wykładzin podłogowych, a także tynków.
Art. 6b. 1. Najemca jest obowiązany utrzymywać lokal oraz pomieszczenia, do
używania których jest uprawniony, we właściwym stanie technicznym i
higieniczno-sanitarnym określonym odrębnymi przepisami oraz przestrzegać
porządku domowego. Najemca jest także obowiązany dbać i chronić przed
uszkodzeniem lub dewastacją części budynku przeznaczone do wspólnego użytku,
jak dźwigi osobowe, klatki schodowe, korytarze, pomieszczenia zsypów, inne
pomieszczenia gospodarcze oraz otoczenie budynku.
2. Najemcę obciąża naprawa i konserwacja:
1) podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych oraz ściennych okładzin
ceramicznych, szklanych i innych;
2) okien i drzwi;
3) wbudowanych mebli, łącznie z ich wymianą;
4) trzonów kuchennych, kuchni i grzejników wody przepływowej
(gazowych, elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików,
mis klozetowych, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów
czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony,
łącznie z ich wymianą;
5) osprzętu i zabezpieczeń instalacji elektrycznej, z wyłączeniem
wymiany przewodów oraz osprzętu anteny zbiorczej;
6) pieców węglowych i akumulacyjnych, łącznie z wymianą zużytych
elementów;
7) etażowego centralnego ogrzewania, a w przypadku gdy nie zostało
ono zainstalowane na koszt wynajmującego, także jego wymiana;
8) przewodów odpływowych urządzeń sanitarnych aż do pionów
zbiorczych, w tym niezwłoczne usuwanie ich niedrożności;
9) innych elementów wyposażenia lokalu i pomieszczeń przynależnych
przez:
a) malowanie lub tapetowanie oraz naprawę uszkodzeń tynków
ścian i sufitów,
b) malowanie drzwi i okien, wbudowanych mebli, urządzeń
kuchennych, sanitarnych i grzewczych.
Art. 6c. Przed wydaniem lokalu najemcy strony sporządzają protokół, w którym
określają stan techniczny i stopień zużycia znajdujących się w nim instalacji i
urządzeń. Protokół stanowi podstawę rozliczeń przy zwrocie lokalu.
Art. 6d. Najemca może wprowadzić w lokalu ulepszenia tylko za zgodą
wynajmującego i na podstawie pisemnej umowy określającej sposób rozliczeń z
tego tytułu.
Art. 6e. 1. Po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca jest obowiązany
odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw, a także zwrócić
wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego,
wymienionych w art. 6b ust. 2 pkt 4, które znajdowały się w lokalu w chwili
wydania go najemcy. Jeżeli najemca w okresie najmu dokonał wymiany niektórych
elementów tego wyposażenia, przysługuje mu zwrot kwoty odpowiadającej różnicy
ich wartości między stanem istniejącym w dniu objęcia lokalu oraz w dniu jego
opróżnienia. Należne kwoty oblicza się według cen obowiązujących w dniu
rozliczenia.
2. Wynajmujący może żądać usunięcia ulepszeń wprowadzonych przez najemcę z
naruszeniem art. 6d i przywrócenia stanu poprzedniego, jeżeli nie naruszy to
substancji lokalu, albo ulepszenia zatrzymać za zwrotem ich wartości
uwzględniającej stopień zużycia według stanu na dzień opróżnienia lokalu.
Art. 6f. W umowie najmu lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu
mieszkaniowego, strony mogą ustalić odmiennie prawa i obowiązki wymienione w
art. 6a-6e.
Art. 6g. W okresie trwania najmu strony umowy są obowiązane informować się nawzajem
na piśmie o każdej zmianie adresu swojego zamieszkania lub siedziby. W razie
zaniedbania tego obowiązku korespondencję wysłaną na ostatni adres listem
poleconym, za potwierdzeniem odbioru i nieodebraną, uważa się za doręczoną.
Art. 7. 1. W lokalach wchodzących w skład publicznego zasobu mieszkaniowego
właściciel ustala stawki czynszu za 1 m2 powierzchni użytkowej lokali, z
uwzględnieniem czynników podwyższających lub obniżających ich wartość użytkową,
a w szczególności:
1) położenia budynku;
2) położenia lokalu w budynku;
3) wyposażenia budynku i lokalu w urządzenia techniczne i
instalacje oraz ich stanu;
4) ogólnego stanu technicznego budynku.
2. Właściciele, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 4, mogą
na wniosek najemcy, w oparciu o postanowienia odpowiednio uchwały organu
stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, zarządzenia wojewody lub
uchwały organu wykonawczego państwowej osoby prawnej, stosować określone
obniżki czynszu naliczonego według obowiązujących stawek w stosunku do najemców
o niskich dochodach. Obniżki takie mogą być udzielane najemcom, których średni
dochód w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego nie przekracza poziomu
określonego w uchwale odpowiedniego organu lub w zarządzeniu wojewody. Kwota
obniżki powinna być zróżnicowana w zależności od wysokości dochodu gospodarstwa
domowego najemcy.
3. Obniżki, o których mowa w ust. 2, udziela się najemcy na okres 12 miesięcy.
W przypadku gdy utrzymujący się niski dochód gospodarstwa domowego to
uzasadnia, właściciel, na wniosek najemcy, może udzielać obniżek czynszu na
kolejne okresy dwunastomiesięczne.
4. Najemca ubiegający się o obniżkę czynszu obowiązany jest przedstawić
deklarację o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego.
5. Za dochód, o którym mowa w ust. 2 i 4, uważa się dochód w rozumieniu
przepisów o dodatkach mieszkaniowych. W sprawach dotyczących deklarowania oraz
wzoru deklaracji o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego i rodzaju
dokumentów, które powinny być przez składających deklaracje przechowywane w
celu udostępnienia na żądanie właściciela, stosuje się odpowiednio przepisy o
dodatkach mieszkaniowych.
6. W razie wątpliwości, co do wiarygodności danych zawartych w przedstawionej
deklaracji właściciel może żądać od wnioskodawcy dostarczenia zaświadczenia
naczelnika właściwego miejscowo urzędu skarbowego o wysokości dochodów
uzyskanych przez tę osobę oraz innych członków jej gospodarstwa domowego.
7. Właściciel może odstąpić od obniżenia czynszu, jeżeli w wyniku
przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustali, że występuje rażąca dysproporcja
między niskimi dochodami wykazanymi w złożonej deklaracji a faktycznym stanem
majątkowym wnioskodawcy wskazującym, że jest on w stanie uiszczać czynsz
nieobniżony, wykorzystując własne środki i posiadane zasoby finansowe.
8. Do sposobu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego stosuje się odpowiednio
przepisy w sprawie sposobu przeprowadzania wywiadu środowiskowego, wzoru
kwestionariusza wywiadu oraz oświadczenia o stanie majątkowym wnioskodawcy i
innych członków jego gospodarstwa domowego, a także wzoru legitymacji
pracownika upoważnionego do przeprowadzenia wywiadu.
9. W przypadku złożenia deklaracji niezgodnej z prawdą, najemca obowiązany jest
zwrócić właścicielowi 200 % kwoty nienależnie otrzymanego obniżenia czynszu.
10. Wnioskodawcy, który nie złożył deklaracji lub nie dostarczył na żądanie
właściciela zaświadczenia, o którym mowa w ust. 6, obniżki czynszu nie udziela
się. A jeśli wnioskodawca korzysta z obniżek udzielonych wcześniej, odstępuje
się od stosowania obniżek po upływie terminu, w którym powinien on dostarczyć
deklarację lub zaświadczenie.
11. Obniżki, o których mowa w ust. 2, mogą być stosowane także w stosunku do
podnajemców, którzy używają lokali wynajmowanych przez gminę od innych
właścicieli i podnajmowanych tym podnajemcom.
Art. 8. Jeżeli właścicielem jest jednostka samorządu terytorialnego, stawki
czynszu, o których mowa w art. 7, ustala organ wykonawczy tej jednostki:
1) w przypadku gminy - zgodnie z zasadami, o których mowa w art.
21 ust. 2 pkt 4;
2) w przypadku pozostałych jednostek samorządu terytorialnego -
zgodnie z uchwałą odpowiednio rady powiatu lub sejmiku województwa w sprawie
zasad wynajmu lokali mieszkalnych stanowiących własność tych jednostek lub
własność samorządowych osób prawnych.
Art. 8a. 1. Właściciel może podwyższyć czynsz albo inne opłaty za używanie
lokalu, wypowiadając jego dotychczasową wysokość, najpóźniej na koniec miesiąca
kalendarzowego, z zachowaniem terminów wypowiedzenia.
2. Termin wypowiedzenia wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu
wynosi 3 miesiące, chyba że strony w umowie ustalą termin dłuższy.
3. Wypowiedzenie wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu powinno
być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie.
4. Podwyżka, w wyniku której wysokość czynszu albo innych opłat za używanie
lokalu przekroczy w skali roku 3 % wartości odtworzeniowej lokalu, może
nastąpić tylko w uzasadnionych przypadkach. Na pisemne żądanie lokatora właściciel
w terminie 7 dni przedstawi na piśmie przyczynę podwyżki i jej kalkulację.
5. W ciągu 2 miesięcy od dnia wypowiedzenia lokator może zakwestionować
podwyżkę, o której mowa w ust. 4, wnosząc pozew do sądu o ustalenie, że
podwyżka jest niezasadna albo jest zasadna, lecz w innej wysokości, albo
odmówić przyjęcia podwyżki ze skutkiem rozwiązania umowy z upływem okresu
dokonanego wypowiedzenia. Ciężar udowodnienia zasadności podwyżki ciąży na
właścicielu.
6. W przypadkach określonych w ust. 5, lokator jest obowiązany uiszczać czynsz
albo inne opłaty za używanie lokalu w dotychczasowej wysokości:
1) w razie zakwestionowania podwyżki - do dnia uprawomocnienia się
orzeczenia sądu kończącego postępowanie w sprawie;
2) w razie odmowy przyjęcia podwyżki - do dnia rozwiązania
stosunku prawnego, na podstawie którego lokator zajmuje lokal.
7. Przepisy ust. 1-6 nie mają zastosowania do podwyżek:
1) nieprzekraczających w skali roku 10 % dotychczasowego czynszu
albo dotychczasowych opłat za używanie lokalu;
2) opłat za używanie lokalu, do ponoszenia których są obowiązani
członkowie spółdzielni mieszkaniowych na podstawie art. 4 ust. 1 i 5 ustawy z
dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr
119, poz. 1116 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177 i Nr 63, poz. 591) oraz osoby
niebędące członkami spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu;
3) opłat niezależnych od właściciela.
Art. 9. 1. Podwyższanie czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, z wyjątkiem
opłat niezależnych od właściciela, nie może być dokonywane częściej niż co 6
miesięcy, a jeżeli poziom rocznego czynszu lub innych opłat za używanie lokalu,
z wyłączeniem opłat niezależnych od właściciela, przekracza 3 % wartości
odtworzeniowej lokalu, to roczna podwyżka nie może być wyższa niż 10 %
dotychczasowego czynszu albo dotychczasowych opłat za używanie lokalu,
liczonych bez opłat niezależnych od właściciela.
1a. Przepis ust. 1 stosuje się także w przypadku podwyższania czynszu lub
innych opłat za używanie lokalu, z wyjątkiem opłat niezależnych od właściciela,
jeżeli poziom rocznego czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, z
wyłączeniem opłat niezależnych od właściciela, po podwyżce miałby przekroczyć 3
% wartości odtworzeniowej lokalu.
2. W razie podwyższania opłat niezależnych od właściciela jest on obowiązany do
przedstawienia lokatorowi na piśmie zestawienia opłat wraz z przyczyną ich
podwyższenia. Lokator obowiązany jest opłacać podwyższone opłaty tylko w takiej
wysokości, jaka jest niezbędna do pokrycia przez właściciela kosztów
dostarczenia do lokalu używanego przez lokatora dostaw, o których mowa w art. 2
ust. 1 pkt 8.
3. (utracił moc).
4. (uchylony).
5. W stosunkach najmu oprócz czynszu wynajmujący może pobierać jedynie opłaty
niezależne od właściciela, a w wypadku innych tytułów prawnych uprawniających
do używania lokalu, oprócz opłat za używanie lokalu, właściciel może pobierać
jedynie opłaty niezależne od właściciela, z zastrzeżeniem ust. 6.
6. Opłaty niezależne od właściciela mogą być pobierane przez właściciela tylko
w wypadkach, gdy korzystający z lokalu nie ma zawartej umowy bezpośrednio z
dostawcą mediów lub dostawcą usług.
7. (uchylony).
8. Wartość odtworzeniową lokalu stanowi iloczyn jego powierzchni użytkowej i
wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej
budynku mieszkalnego.
9. (uchylony).
Art. 9a. Czynsz najmu w zasobach towarzystwa budownictwa społecznego regulują
odrębne przepisy.
Art. 10. 1. W razie awarii wywołującej szkodę lub zagrażającej bezpośrednio
powstaniem szkody lokator jest obowiązany niezwłocznie udostępnić lokal w celu
jej usunięcia. Jeżeli lokator jest nieobecny lub odmawia udostępnienia lokalu,
właściciel ma prawo wejść do lokalu w obecności funkcjonariusza Policji lub
straży gminnej (miejskiej), a gdy wymaga to pomocy straży pożarnej - także przy
jej udziale.
2. Jeżeli otwarcie lokalu nastąpiło pod nieobecność lokatora lub pełnoletniej
osoby stale z nim zamieszkującej, właściciel jest obowiązany zabezpieczyć lokal
i znajdujące się w nim rzeczy do czasu przybycia lokatora; z czynności tych
sporządza się protokół.
3. Po wcześniejszym ustaleniu terminu lokator powinien także udostępnić
właścicielowi lokal w celu dokonania:
1) okresowego, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach również
doraźnego, przeglądu stanu i wyposażenia technicznego lokalu oraz ustalenia
zakresu niezbędnych prac i ich wykonania;
2) zastępczego wykonania przez właściciela prac obciążających
lokatora.
4. Jeżeli rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga, lokator jest obowiązany
opróżnić lokal i przenieść się na koszt właściciela do lokalu zamiennego,
jednak na czas nie dłuższy niż rok. Po upływie tego terminu właściciel jest
obowiązany udostępnić lokatorowi w ramach istniejącego stosunku prawnego
naprawiony lokal. Czynsz za lokal zamienny, bez względu na jego wyposażenie
techniczne, nie może być wyższy niż czynsz za lokal dotychczasowy.
Art. 11. 1. Jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu,
wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z
przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz w art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy.
Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz
określać przyczynę wypowiedzenia.
2. Nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator:
1) pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób
sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje
obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone
do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub
uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z
innych lokali, lub
2) jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie
lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na
piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego,
miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
3) wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub
jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela, lub
4) używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z
koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 4.
3. Właściciel lokalu, w którym czynsz jest niższy niż 3 % wartości
odtworzeniowej lokalu w skali roku, może wypowiedzieć stosunek najmu:
1) z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia, z
powodu niezamieszkiwania najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy;
2) z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, na koniec
miesiąca kalendarzowego, osobie, której przysługuje tytuł prawny do innego
lokalu położonego w tej samej miejscowości, a lokator może używać tego lokalu,
jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego.
4. Nie później niż na pół roku naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, o ile zamierza zamieszkać w
należącym do niego lokalu, jeżeli lokatorowi przysługuje tytuł do lokalu, w
którym może zamieszkać w warunkach takich, jakby otrzymał lokal zamienny, lub
jeżeli właściciel dostarczy mu lokal zamienny. W lokalu zamiennym wysokość
czynszu i opłat, z wyjątkiem opłat niezależnych od właściciela, musi uwzględniać
stosunek powierzchni i wyposażenia lokalu zamiennego do lokalu zwalnianego.
5. Nie później niż na 3 lata naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny lokatorowi, o ile zamierza
zamieszkać w należącym do niego lokalu, a nie dostarcza mu lokalu zamiennego i
lokatorowi nie przysługuje prawo do lokalu, o którym mowa w ust. 4.
6. Jeżeli właściciel, który wypowiedział stosunek prawny na podstawie przepisu
ust. 5, nie zamieszkał w swoim lokalu lub zaprzestał w nim zamieszkiwać przed
upływem pół roku od ustania wypowiedzianego stosunku prawnego, lokator jest
uprawniony, według swojego wyboru, bądź do powrotu do lokalu na dotychczasowych
warunkach bądź do żądania od właściciela zapłaty różnicy w czynszu i w opłatach,
które płaci obecnie, w stosunku do tych, które płacił w ramach wypowiedzianego
stosunku prawnego za okres jednego roku. Koszty przeprowadzki lokatora do
lokalu ponosi właściciel. Właściciel jest nadto obowiązany do zapłaty
lokatorowi kary ustawowej w wysokości 15 % wartości odtworzeniowej lokalu.
7. Przepisy ust. 4-6 stosuje się, jeżeli w lokalu właściciela ma zamieszkać
jego pełnoletni zstępny, wstępny lub osoba, wobec której właściciel ma
obowiązek alimentacyjny. Wypowiedzenie stosunku prawnego, pod rygorem
nieważności, powinno wskazywać osobę mającą zamieszkać w lokalu właściciela.
8. W wypadku stosunków prawnych, które nie ustają przez wypowiedzenie, a w
szczególności w wypadku spółdzielczego prawa do lokalu, nie jest dopuszczalne
ustanie stosunku prawnego w sposób i z przyczyn mniej korzystnych dla lokatora
niż to wynika z przepisów tego artykułu.
9. W wypadku określonym w ust. 2 pkt 4 lokatorowi przysługuje prawo do lokalu
zamiennego. Obowiązek zapewnienia lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów
przeprowadzki spoczywa na właścicielu budynku, z zastrzeżeniem art. 32.
10. Z ważnych przyczyn, innych niż określone w ust. 2, właściciel może wytoczyć
powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego i nakazanie przez sąd opróżnienia
lokalu, jeżeli strony nie osiągnęły porozumienia co do warunków i terminu
rozwiązania tego stosunku.
11. Wypowiedzenie najmu w zasobach towarzystwa budownictwa społecznego może
nastąpić także na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1995
r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000 r.
Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.).
12. Jeżeli lokatorem, któremu właściciel wypowiada stosunek prawny na podstawie
ust. 5, jest osoba, której wiek w dniu otrzymania wypowiedzenia przekroczył 75
lat, a która po upływie terminu, o którym mowa w ust. 5, nie będzie posiadała
tytułu prawnego do innego lokalu, w którym może zamieszkać, ani nie ma osób,
które zobowiązane są wobec niej do świadczeń alimentacyjnych, wypowiedzenie
staje się skuteczne dopiero w chwili śmierci lokatora; przepisów art. 691 § 1 i
2 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.
Art. 12. (uchylony).
Art. 13. 1. Jeżeli lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko
porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku,
inny lokator lub właściciel innego lokalu w tym budynku może wytoczyć powództwo
o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu i
nakazanie jego opróżnienia.
2. Współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji
małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu,
jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne
zamieszkiwanie.
Art. 14. 1. W wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do
otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób,
których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie
właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu.
2. Jeżeli w wyroku orzeczono o uprawnieniu, o którym mowa w ust. 1, dwóch lub
więcej osób, gmina jest obowiązana zapewnić im co najmniej jeden lokal
socjalny.
3. Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu
socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod
uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną
sytuację materialną i rodzinną.
4. Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego
wobec:
1) kobiety w ciąży,
2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawyz
dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz.
414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą
opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,
3) obłożnie chorych,
4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania
świadczenia z pomocy społecznej,
5) osoby posiadającej status bezrobotnego,
6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w
drodze uchwały
- chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.
5. Sąd może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, w
szczególności jeżeli nakazanie opróżnienia następuje z przyczyn, o których mowa
w art. 13.
6. Orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje
wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty
zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.
7. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do
lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem
osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego
nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa
społecznego.
Art. 15. 1. Jeżeli w sprawie o opróżnienie lokalu okaże się, że w razie
uwzględnienia powództwa obowiązane do opróżnienia lokalu mogą być jeszcze inne
osoby, które nie występują w sprawie w charakterze pozwanych, sąd wezwie stronę
powodową, aby w wyznaczonym terminie oznaczyła te osoby w taki sposób, by ich
wezwanie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o
ustanowienie kuratora. Sąd wezwie te osoby do wzięcia udziału w sprawie w
charakterze pozwanych.
2. W sprawie o opróżnienie lokalu sąd z urzędu zawiadamia gminę właściwą ze
względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu w celu
umożliwienia jej wstąpienia do sprawy.
3. Do udziału gminy w sprawie o opróżnienie lokalu stosuje się odpowiednio
przepisy o interwencji ubocznej, z wyjątkiem art. 78, art. 79 zdanie drugie i
art. 83 Kodeksu postępowania cywilnego. Gmina nie musi wykazywać interesu
prawnego, a jej przystąpienie następuje po stronie powoda.
4. W sprawie, o której mowa w ust. 1, wydanie wyroku zaocznego może nastąpić
wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Przepisu art. 339 § 2
Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.
Art. 16. Wyroków sądowych nakazujących opróżnienie lokalu nie wykonuje się w
okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie, jeżeli osobie
eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie.
Art. 17. Przepisów art. 14 i art. 16 nie stosuje się do wypadków, w których
powodem wydania wyroku nakazującego opróżnienie lokalu jest znęcanie się nad
rodziną.
Art. 18. 1. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia
opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.
2. Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada
wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu.
Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od
lokatora odszkodowania uzupełniającego.
3. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o
wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego
lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za
używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie
wygasł.
4. Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z
mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy w
wysokości odpowiadającej różnicy między odszkodowaniem określonym w ust. 2 a
odszkodowaniem, do płacenia którego jest obowiązany były lokator, jeżeli osoba
ta nadal zamieszkuje w lokalu właściciela.
Art. 19. Do ochrony praw lokatora do używania lokalu stosuje się odpowiednio
przepisy o ochronie własności.
Rozdział 3
Mieszkaniowy zasób gminy
Art. 20. 1. W celu realizacji zadań, o których mowa w art. 4, gmina może
tworzyć i posiadać zasób mieszkaniowy.
2. Lokale stanowiące mieszkaniowy zasób gminy, z wyjątkiem lokali socjalnych i
lokali, o których mowa w ust. 3, mogą być wynajmowane tylko na czas
nieoznaczony.
2a. W celu wykonywania zadań, o których mowa w art. 4, gmina może także
wynajmować lokale od innych właścicieli i podnajmować je osobom, których
gospodarstwa domowe osiągają niski dochód.
2b. Od podnajemców, o których mowa w ust. 2a, gmina może pobierać czynsz niższy
niż ten, który sama opłaca właścicielowi lokalu.
3. Rada gminy może wydzielić w zasobie mieszkaniowym lokale przeznaczone do
wynajmowania na czas trwania stosunku pracy.
4. Przepisy ust. 2 i 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 dotyczące
mieszkaniowego zasobu gminy oraz praw i obowiązków organów gminy stosuje się
odpowiednio do mieszkaniowego zasobu innych jednostek samorządu terytorialnego
oraz praw i obowiązków organów takich jednostek.
Art. 21. 1. Rada gminy uchwala:
1) wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowym zasobem
gminy;
2) zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego
zasobu gminy, w tym zasady i kryteria wynajmowania lokali, których najem jest
związany ze stosunkiem pracy, jeżeli w mieszkaniowym zasobie gminy wydzielono
lokale przeznaczone na ten cel; w razie gdy rada gminy nie określi w uchwale
odmiennych zasad, do lokali podnajmowanych przez gminę stosuje się odpowiednio
zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.
2. Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy powinien być
opracowany na co najmniej pięć kolejnych lat i obejmować w szczególności:
1) prognozę dotyczącą wielkości oraz stanu technicznego zasobu
mieszkaniowego gminy w poszczególnych latach, z podziałem na lokale socjalne i
pozostałe lokale mieszkalne;
2) analizę potrzeb oraz plan remontów i modernizacji wynikający ze
stanu technicznego budynków i lokali, z podziałem na kolejne lata;
3) planowaną sprzedaż lokali w kolejnych latach;
4) zasady polityki czynszowej oraz warunki obniżania czynszu;
5) sposób i zasady zarządzania lokalami i budynkami wchodzącymi w
skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz przewidywane zmiany w zakresie
zarządzania mieszkaniowym zasobem gminy w kolejnych latach;
6) źródła finansowania gospodarki mieszkaniowej w kolejnych latach;
7) wysokość wydatków w kolejnych latach, z podziałem na koszty
bieżącej eksploatacji, koszty remontów oraz koszty modernizacji lokali i
budynków wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, koszty zarządu
nieruchomościami wspólnymi, których gmina jest jednym ze współwłaścicieli, a
także wydatki inwestycyjne;
8) opis innych działań mających na celu poprawę wykorzystania i
racjonalizację gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, a w szczególności:
a) niezbędny zakres zamian lokali związanych z remontami
budynków i lokali,
b) planowaną sprzedaż lokali.
3. Zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy
powinny określać w szczególności:
1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w
najem lub w podnajem lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego, oraz
wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą zastosowanie obniżek
czynszu;
2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich
poprawy;
3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia
umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego;
4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład
mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących
do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;
5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali
zawierany na czas nieoznaczony i o najem lokali socjalnych oraz sposób poddania
tych spraw kontroli społecznej;
6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w
lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po
śmierci najemcy;
7) kryteria oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej
przekraczającej 80 m2.
4. Ustalenia zawarte w wieloletnim programie gospodarowania mieszkaniowym
zasobem gminy, o których mowa w ust. 2 pkt 8 lit. b, mogą, z zastrzeżeniem ust.
5, stanowić podstawę do wypowiadania umów najmu z zachowaniem
sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia pod warunkiem jednoczesnego zaoferowania
wynajęcia w tej samej miejscowości innego lokalu, spełniającego wymagania co
najmniej takie same, jakie powinien spełniać lokal zamienny. Wysokość czynszu i
opłat w lokalu zamiennym musi uwzględniać stosunek powierzchni i wyposażenia
lokalu zamiennego do lokalu zwalnianego.
5. Jeżeli najemcy przysługuje pierwszeństwo w nabyciu zajmowanego lokalu
wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, przepis ust. 4 stosuje się pod
warunkiem, że najemcy temu zaoferowano wcześniej nabycie tego lokalu, a najemca
nie skorzystał z przysługującego mu pierwszeństwa w jego nabyciu.
Rozdział 4
Lokale socjalne
Art. 22. Z zasobu mieszkaniowego gmina wydziela część lokali, które przeznacza
się na wynajem jako lokale socjalne.
Art. 23. 1. Umowę najmu lokalu socjalnego zawiera się na czas oznaczony.
2. Umowa najmu lokalu socjalnego, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1, może być
zawarta z osobą, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody
gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady
gminy podjętej na podstawie art. 21 ust. 3 pkt 1.
3. Umowę najmu lokalu socjalnego można po upływie oznaczonego w niej czasu
przedłużyć na następny okres, jeżeli najemca nadal znajduje się w sytuacji
uzasadniającej zawarcie takiej umowy. W razie wzrostu dochodów gospodarstwa
domowego najemcy ponad wysokość określoną w uchwale rady gminy uzasadniającej
oddanie w najem lokalu socjalnego od dnia ustania najmu do czasu opróżnienia
takiego lokalu stosuje się przepisy art. 18 ust. 1 i 2.
4. Stawka czynszu za lokal socjalny nie może przekraczać połowy stawki
najniższego czynszu obowiązującego w gminnym zasobie mieszkaniowym.
Art. 24. Prawo do lokalu socjalnego nie przysługuje osobie, która samowolnie
zajmuje lokal i wobec której sąd nakazał opróżnienie lokalu, chyba że
przyznanie lokalu socjalnego byłoby w świetle zasad współżycia społecznego
szczególnie usprawiedliwione.
Art. 25. Gmina może wypowiedzieć najem lokalu socjalnego bez zachowania terminu
wypowiedzenia, jeżeli najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu i może
używać tego lokalu.
Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 26. W Kodeksie cywilnym wprowadza się następujące zmiany: (zmiany
pominięte).
Art. 27. 1. Ustawa niniejsza znajduje również zastosowanie do stosunków
prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie.
2. Przepis art. 5 nie znajduje zastosowania do stosunków prawnych, o których
mowa w ust. 1.
Art. 28. 1. Do dnia 31 grudnia 2004 r. najemcy lokali mieszkalnych w budynkach
spółdzielni mieszkaniowych opłacają czynsz w wysokości odpowiadającej kosztom
eksploatacji i remontów, ponoszonym przez członków spółdzielni.
2. Do dnia 31 grudnia 2004 r., w stosunkach najmu powstałych przed dniem
wejścia w życie ustawy, wysokość czynszu w lokalach, w których obowiązywał w
dniu wejścia w życie ustawy czynsz regulowany, nie może przekraczać w stosunku
rocznym 3 % wartości odtworzeniowej lokalu.
Art. 29. (uchylony).
Art. 30. 1. Osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego do dnia wejścia w życie
ustawy przez okres nie krótszy niż 10 lat wstępuje z mocy prawa w stosunek
najmu tego lokalu po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy, jeżeli właściciel nie wniesie w tym okresie powództwa o nakazanie tej
osobie przez sąd opróżnienia lokalu lub jeżeli w tym samym terminie nie
wniesiono powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku najmu.
2. W dniu nawiązania umowy najmu, o której mowa w ust. 1, czynsz najmu takich
lokali jest naliczany w wysokości 3 % wartości odtworzeniowej.
Art. 31. Do osób, które do chwili śmierci najemcy lokalu sprawowały nad nim
opiekę na podstawie umowy zawartej z najemcą przed dniem 12 listopada 1994 r.,
spełniającej wymagania określone w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974
r. - Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. Nr 30, poz. 165, z późn. zm.), stosuje
się art. 691 Kodeksu cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed dniem 12
listopada 1994 r.
Art. 32. W razie wypowiedzenia najmu, na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 4,
najemcy opłacającemu w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy czynsz
regulowany, obowiązek zapewnienia temu najemcy lokalu zamiennego oraz pokrycia
kosztów przeprowadzki spoczywa, do dnia 31 grudnia 2015 r., na właściwej
gminie.
Art. 33. 1. W razie ustania po dniu 12 listopada 1994 r. najmu lokalu zawartego
przed tym dniem na czas trwania stosunku pracy były najemca lub osoby
pozostające w lokalu po śmierci najemcy zachowują prawo do lokalu zamiennego,
jeżeli przysługiwało im ono na podstawie przepisów obowiązujących przed tym
dniem; w razie oddania w najem lokalu zamiennego, czynsz najmu za ten lokal w
dniu zawarcia umowy najmu nie może w stosunku rocznym przekraczać 3 % jego
wartości odtworzeniowej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, które utraciły tytuł prawny
do lokalu przed dniem 12 listopada 1994 r. z powodu śmierci najemcy lub
wypowiedzenia najmu przez wynajmującego.
3. W razie likwidacji, przekształcenia lub upadłości zakładu pracy, a także
przeniesienia własności budynków mieszkalnych na inną osobę po dniu 12
listopada 1994 r. umowy najmu lokalu zawarte na czas trwania stosunku pracy
stają się umowami zawartymi na czas nieoznaczony.
4. Osobie uprawnionej do lokalu zamiennego na podstawie ust. 1 lub 2, która nie
otrzymała propozycji jego dostarczenia w okresie 12 miesięcy od dnia utraty
tytułu prawnego do zajmowanego lokalu, przysługuje roszczenie o zawarcie umowy
najmu tego lokalu na czas nieoznaczony.
5. Do czasu dostarczenia lokalu zamiennego lub zawarcia umowy najmu, o której
mowa w ust. 4, do osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego stosuje się
odpowiednio przepis art. 18 ust. 3.
Art. 34. Wydane i niewykonane przed dniem wejścia w życie ustawy prawomocne
orzeczenia sądowe oraz ostateczne decyzje administracyjne w sprawach
opróżnienia lokali podlegających przepisom ustawy, o której mowa w art. 31, są
wykonywane przez organy gmin w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji.
Art. 35. 1. Osobie, o której mowa w art. 14 ust. 4, przysługuje uprawnienie do
lokalu socjalnego, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy została objęta
orzeczeniem sądowym, chociażby nieprawomocnym, nakazującym opróżnienie lokalu,
lub ostateczną decyzją administracyjną, o której mowa w art. 34, a orzeczenie
to lub decyzja nie zostały wykonane przed dniem wejścia w życie ustawy.
2. Na żądanie osoby, o której mowa w ust. 1, o uprawnieniu do lokalu socjalnego
orzeka sąd w sprawie przeciwko gminie właściwej ze względu na miejsce położenia
lokalu podlegającego opróżnieniu. Roszczenie to wygasa, jeżeli nie będzie
dochodzone w ciągu sześciu miesięcy od zawiadomienia uprawnionego przez
komornika lub organ, o którym mowa w art. 34, o przysługującym uprawnieniu.
Przepis art. 14 ust. 6 stosuje się odpowiednio.
3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 2, jest wolne od opłat sądowych.
4. Jeżeli w toku postępowania egzekucyjnego okaże się, że obowiązkiem
opróżnienia lokalu objęta jest osoba, o której mowa w art. 14 ust. 4, komornik
albo organ, o którym mowa w art. 34:
1) zawiadamia tę osobę, że może wystąpić z powództwem o ustalenie
uprawnienia do lokalu socjalnego w terminie, o którym mowa w ust. 2;
2) zawiesza postępowanie egzekucyjne;
3) o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego zawiadamia
prokuratora.
5. W razie wytoczenia powództwa, o którym mowa w ust. 4 pkt 1, sąd nakazuje
wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania w
sprawie o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego.
6. Postępowanie egzekucyjne podejmuje się z urzędu, jeżeli w terminie sześciu
miesięcy od jego zawieszenia komornikowi lub organowi, o którym mowa w art. 34,
nie zostanie przedłożony nakaz sądu, o którym mowa w ust. 5.
Art. 36. 1. Kaucja wpłacona przez najemcę przed dniem 12 listopada 1994 r.,
pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu, podlega
zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności
przez najemcę.
2. Kaucja wpłacona przez najemcę w okresie obowiązywania ustawy, o której mowa
w art. 39, podlega zwrotowi w zwaloryzowanej kwocie odpowiadającej przyjętemu
przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej lokalu obowiązującej w
dniu jej zwrotu, w terminie określonym w ust. 1. Zwrócona kwota nie może być
jednak niższa od kwoty kaucji wpłaconej przez najemcę.
Art. 37. 1. Jeżeli najemca przed dniem 12 listopada 1994 r., za zgodą
wynajmującego, dokonał w lokalu ulepszeń mających wpływ na wysokość czynszu
regulowanego, wynajmujący może zwrócić najemcy wartość ulepszenia i podwyższyć
odpowiednio czynsz; w razie niezwrócenia wartości ulepszenia najemca opłaca czynsz
w wysokości nieuwzględniającej ulepszenia.
2. Rozliczeń z tytułu ulepszeń dokonywanych przez najemcę w lokalu w okresie
obowiązywania ustawy, o której mowa w art. 39, strony dokonują zgodnie z
treścią zawartej w tej sprawie umowy.
Art. 38. Ilekroć w innych ustawach jest mowa o przepisach ustawy o najmie
lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, rozumie się przez to przepisy
niniejszej ustawy.
Art. 39. 1. Traci moc ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali
mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998 r. Nr 120, poz. 787 i Nr
162, poz. 1119, z 1999 r. Nr 111, poz. 1281, z 2000 r. Nr 3, poz. 46, Nr 5,
poz. 67, Nr 83, poz. 946, Nr 88, poz. 988, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1317
oraz z 2001 r. Nr 4, poz. 27 i Nr 32, poz. 386), z wyjątkiem przepisów
rozdziału 6.
2. W rozdziale 6 ustawy, o której mowa w ust. 1, w art. 39 wprowadza się
następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Art. 40. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z wyjątkiem art. 18 ust. 4
i art. 32, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.